تکنولوژی آر اف در پوست و زیبایی
افزایش سن و به دنبال آن ظاهر شدن علائم پیری مانند انواع چروک پوستی تاثیر نامطلوبی بر سلامت و روان افراد گذاشته است. تغییرات ساختاری و بیوشیمیایی پوستی شامل از دست دادن تدریجی چربی، آب و پروتیین‌ها بوده که موجب کاهش ضخامت پوست می‌شود. از این‌رو فناوری‌های متعددی با هدف جوانسازی پوست به صورت گسترده توسعه یافته‌اند که اغلب از روش‌های تهاجمی برای درمان و برطرف کردن نواقص پوستی بهره گرفته‌اند. تمایل افراد به استفاده از روش‌های ایمن و تحمل‌پذیر که درد و ناراحتی را برای بیماران به حداقل برساند سبب شد تا تکنولوژی‌های مختلفی مانند میکرونیدلینگ، لیزر، سونوگرافی، و رادیوفرکانسی (RF) ایجاد شوند.
تکنولوژی آر اف از محبوب‌ترین فناوری‌ها برای مدیریت پیری و چروک برای طیف گسترده‌ای از پوست است. امواج (RF) بخشی از طیف الکترومغناطیس و پرتوهای غیر یونیزه بوده که در بازه (3kHz-300GHz) قرار دارد. انرژی (RF) نوعی جریان الکتریکی متناوب (AC Current) است که میدان الکتریکی را بین دو الکترود ایجاد می‌کند. مکانیزم این فناوری به این‌صورت است که با تابش امواج الکترومغناطیس (RF) به پوست، موجب تولید انرژی حرارتی در بافت پوست می‌شود.
خواص الکتریکی، رسانایی و مقاومت بافت‌ها (به عنوان امپدانس شناخته می‌شود) در برابر جریان الکتریکی، عامل تولید حرارت و گرما در بافت هستند. گرم شدن بافت‌ها تولید پروتئین‌های کلاژن و الاستین که استحکام و انعطاف بافت را برعهده دارند تحریک می‌کند. طبق نتایج مطالعات مشخص شد که گرما و حرارت تولید شده توسط امواج آر اف، در اثر برخورد با سلول‌های ملانوسیت و رنگدانه‌های بافتی تغییر و کاهش نیافته، بنابراین برای انواع پوست مستقل از رنگ آن مفید هستند.
انواع روش‌های اعمال آر اف
به‌طور کلی دو روش برای اعمال انرژی (RF) از طریق دستگاه وجود دارد:
- استفاده از الکترود
- استفاده از میکرونیدل
بر اساس تعداد الکترودها، دستگاه‌های آر اف فرکشنال به انواع تک قطبی (Unipolar)، دوقطبی (Bipolar)، سه قطبی (Tripolar)، چند قطبی (Multipolar) و چند ژنراتور تقسیم می‌شوند.
RF Multipolar
دستگاه‌های (RF) چند قطبی از سه یا تعداد بیشتر الکترود برای انتقال انرژی (RF) به بافت وسیع پوست استفاده می‌کنند و با نفوذ متوسط (RF) به پوست، ایمن‌تر از دستگاه‌های آر اف فرکشنال تک قطبی هستند. در هندپیس Multipolar قطبیت مثبت و منفی بین الکترودها تغییر کرده و انرژی آر اف از قطب مثبت به قطب منفی در جریان است. تغییر قطبیت مثبت و منفی برای جلوگیری از آسیب حرارتی قطب مثبت و توزیع یکنواخت‌تر گرما در بافت پوست استفاده می‌شود.
در دستگاه آر اف فرکشنال نتل، الکترودهای هندپیس مولتی‌پلار از متریال فلز زیست‌سازگار بوده و به شکل گرد (Round) طراحی شده تا سطح صاف و صیقلی الکترودها که در تماس مستقیم با سطح پوست هستند، خطری برای ایجاد خراشیدگی بافت پوست نداشته باشد. علاوه‌بر این حالت فنری و غیر ثابت الکترودها این امکان را می‌دهد تا با قرارگیری بر روی پوست با توپوگرافی مختلف، حداکثر تماس فیزیکی را داشته و قعطی در جریان الکترومغناطیس آر اف اعمالی بر پوست نداشته باشد.
شکل1: نسل مختلف دستگاه‌های RF
شکل2: هندپیس مولتی‌پلار رادیوفرکانسی که از سه یا تعداد بیشتر الکترود برای انتقال گرما به بافت‌های عمیق‌تر می‌باشد.
RF Fractional
در دستگاه‌های آر اف فرکشنال (RF Fractional) مجموعه‌ای از میکروسوزن‌ها در ستون‌ها و ردیف‌های منطم به یک هندپیس متصل شده و امواج رادیوفرکانسی بین سوزن‌ها با قطب مثبت و منفی جریان می‌یابد و یک مدار بسته از انتقال و جریان انرژی را ایجاد می‌کند. سوزن‌های مورد استفاده در هندپیس فرکشنال دو نوع است:
- رسانا (Non-insulated)
- نارسانا (Insulated)
در سوزن‌های (Non-insulated) انتشار امواج (RF) از تمام بخشهای سوزن (نوک و بادی) و در سوزن‌های (Insulated) انتشار امواج (RF) فقط از نوک سوزن به علت عایق بودن بادی، امکانپذیر است. استفاده از میکروسوزن‌های (Non-insulated) نسبت به سوزن‌های (Insulated) به‌دلیل جریان امواج (RF) در طول سوزن و انتشار یکنواخت آر اف به بافت پوست و لایه‌های اپیدرم و درم و چربی مزیت دارد. پس از انتشار امواج یکسان از (RF) در پوست، هر بافت برحسب مقاومت و امپدانس الکتریکی، انرژی (RF) را به انرژی حرارتی تبدیل می‌کند. ویژگی دیگر سوزن (Non-insulated) زمان انتشار امواج (RF) است. برای به حداقل رسیدن آسیب حرارتی به بافت اپیدرم، انتشار انرژی (RF) از سوزن‌های (Non-insulated) پس از نفوذ کامل سوزن‌ها به بافت پوست شروع شده و قبل از خارج شدن از بافت انتشار انرژی (RF) قطع می‌شود. عمق نفوذ میکروسوزن‌ها به پوست حداکثر تا عمق (3.5mm) است.
شکل3: هندپیس فرکشنال میکروسوزن‌ها برای انتقال انرژی RF
پارامترهای موثر بر RF
پارامترهای مختلف مانند عمق نفوذ، فرکانس و طول موج و توپوگرافی پوست بر عملکرد درمانی (RF) تاثیرگذار هستند. عمق نفوذ، به میزان نفوذ انرژی آر اف در بافت پوست اشاره دارد. در فرکانس‌های کم و یا طول موج زیاد، عمق نفوذ افزایش یافته و با فرکانس زیاد و طول موج کم، عمق نفوذ کاهش می‌یابد. با فرکانس‌های زیاد، امواج با سرعت و قدرت بیشتری به بافت بدن نفوذ کرده و انرژی حرارتی در بافت محبوس و گسترده نمی‌شود. در مقابل در فرکانس‌های پایین و طول موج بزرگتر، امواج به بخشهای عمیق‌تر بافت نفوذ کرده و توده بافت را گرم می‌کند.
ویژگی‌های بافت و ساختار آناتومی نیز بر عمق نفوذ امواج (RF) موثر است. به عنوان مثال، استخوان میزان رسانایی محدودی دارد و عمق نفوذ آر اف در آن کم است. در مطالعات بالینی (invitro) انجام شده، فرکانس (1MHz) بر بافت‌های بیولوژیکی متعدد وارد و مشاهده شد. خون بالاترین رسانایی، سپس پوست مرطوب، پوست خشک، چربی و کمترین رسانایی مربوط به استخوان است. به‌طور کلی، بافت‌هایی با محتوای آب و خون بالاتر، رسانایی بالاتری دارند.
رسانایی بافت‌ها بر اساس فرکانس و دما متغییر است. قابلیت رسانایی پوست در فرکانسی با بازه (100kHz تا 1MHz) افزایش می‌یابد و در فرکانس‌های بالاتر میزان رسانایی کاهش می‌یابد. رسانایی بافت چربی مستقل از تغییرات فرکانس در پزشکی، بازه ثابتی دارد. دما از عوامل تاثیرگذار بر امپدانس و مقاومت الکتریکی بافت و درنهایت رسانایی است. افزایش حرارت و گرم شدن بافت تا نقطه انعقاد، سبب کاهش ویسکوزیته و مقاومت بافت گردیده و رسانایی بافت تحت درمان افزایش می‌یابد.
نکات ایمنی
دستگاه‌های آر اف فرشکنال (RF) یک روش ایمن، قابل تحمل و موثر برای برطرف کردن آسیب‌های پوستی هستند. شایع‌ترین عوارض جانبی قرمزی و تورم است که پس از زمان کوتاهی پس از درمان ازبین می‌رود. برای به حداقل رساندن درد می‌توان از یک کرم بی‌حسی موضعی قبل از درمان استفاده کرد. مطالعات نشان می‌دهد که این روش غیر سایشی با دوره نقاهت کمتر و عوارض جانبی کمتر همراه است. استفاده از تکنولوژی آر اف برای بیمارانی که از ضربان‌ساز قلب و دفیبریلاتورهای کاشتنی قلب با ممنوعیت همراه است. پیشنهاداتی برای کاهش آسیب‌های احتمالی حین درمان با آر اف ارائه شده که به شرح زیر آمده:
- ابتدا به صورت نقطه‌ای در یک بخش از پوست برای بررسی واکنش پوست، شات (RF) زده شود.
- از فرکانس و تنظیمات پایه شروع و کم‌کم با توجه عدم واکنش منفی بدن، پارامترها تا حالت بهینه افزایش یابد.
- در بخش‌هایی از پوست که ضخامت پوست کم بوده و در مناطقی با برجستگی استخوان با احتیاط استفاده شود.
- با ظهور واکنش منفی پوست و بدن درمان متوقف شود و محل تحت درمان پس از آر اف خراشیده نشود.
سخن پایانی
در این مقاله، به بررسی تکنولوژی RF Fractional و RF Multipolar در جوانسازی پوست پرداختیم. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از امواج آر اف، با ایجاد حرارت در بافت پوست، تحریک تولید پروتئین‌های مهم مانند کلاژن و الاستین را به دنبال دارد. این تکنولوژی ایمن، قابل تحمل و موثر است و می‌تواند بهبود چروک‌ها و علائم پیری پوست را فراهم کند. با پیشرفت‌های به دست‌آمده در صنعت زیبایی، فهم بهتری از اثرات مثبت آر اف در مدیریت پیری پوست به دست آمده است.