مقایسه روش های جوانسازی ترمو فرکشنال و لیزر

مقایسه روش ترمو فرکشنال و لیزر

پزشکان در حوزه جوان‌سازی پوست معمولاٌ از دورش متداول «ترمو فرکشنال» و «لیزر Co2 فرکشنال» در حوزه جوان‌سازی استفاده می‌کنند که این روش با مکانیزم‌های متفاوت اثر درمانی خود را نشان می‌دهند. در روش ترموفرکشنال از طریق حرارت مستقیم و در روش لیزر Co2 فرکشنال حرارت ناشی از نور باعث بهبود ساختار پوست می‌شود.

دستگاه (Solatrix)

معرفی

دستگاه «سولاتریکس» با به‌کارگیری سیستم حرارت درمانی (Thermal therapy) به عنوان یکی از جدیدترین تکنولوژی‌‌ها برای درمان آسیب‌‌های پوستی شناخته شده‌ است. سیستم دستگاه «سولاتریکس» مبتنی بر حرارت و با تماس مستقیم با بافت پوست است. دمای بافت را در موضع درمان افزایش و سبب تحریک سلول‌ها و ایجاد پاسخ‌های بیولوژیکی شده که به فرآیند بازسازی بافت پوست کمک می‌کند (MinaGhanbari, 2021). تجهیزات دستگاه (Solatrix) شامل المنت فلزی برای ایجاد حرارت، هندپیس، میکروسوزن‌‌های هرمی ‌شکل از فلز زیست‌سازگار تیتانیوم و موتور حرکتی است. المنت فلزی حرارتی در حدود (400°C) تولید می‌کند که از طریق میکروسوزن‌‌های فلزی با قابلیت رسانایی حرارتی بالا به بافت پوست وارد می‌شود.

طول میکروسوزن‌‌ها به اندازه (1.25mm) بوده و به تعداد (10×10) در صفحه مربعی با مساحت (1cm) از جنس مس قرار گرفته‌اند. میکروسوزن‌‌ها با کمک انرژی حرکتی موتور کاملاً دقیق به سمت جلو حرکت کرده و از هندپیس خارج می‌شوند. میزان حرارت انتقالی به بافت پوست از طریق مدت زمان «پالس» (Pulse Duration) حضور میکروسوزن‌ها در بافت و عمق نفوذ (Protrusion Distance or Depth) قابل کنترل است. مدت زمان «پالس» در حدود (µs5 تا 18) بوده که تا عمق (µm50-150) در بافت پوست نفوذ می‌کند. استریل سوزن‌‌ها با حرارت (400°C) در سه دقیقه انجام می‌شود (Elman, 2016).

تاثیر Solatrix بر بافت پوست

میکروسوزن‌های دستگاه Solatrix با دمای (400°C) تماس مستقیم با آسیب پوستی دارند و مدت زمان و عمق نفوذ سوزن در بافت پوست وابسته به نوع و شدت آسیب است. پس از برخورد میکروسوزن‌‌ها به بافت پوست، میکروحفراتی در نتیجه تبخیر آب و خشک شدن پوست ایجاد می‌شود. طبق مطالعات انجام شده، میکروحفرات ایجاد شده نفوذپذیری بافت را نسبت به داروها افزایش داده و داروی درمانی به لایه‌های عمیق بافت نفوذ کرده و فرآیند ترمیم بافت انجام می‌شود. از مهم‌ترین اثراتی که دستگاه سولاتریکس و انرژی حرارتی بر بافت پوست می‌گذارد، تحریک سلول‌های چربی و فیبروبلاست و همچنین افزایش جریان خون و اکسیژن به بافت است. سلول‌های پوست در پاسخ به دریافت حرارت، تحریک می‌شوند و سیگنال‌های شیمیایی و فاکتورهای رشد را آزاد می‌کنند.

فاکتور رشد

این فاکتورهای رشد شامل (TGF-β) (عامل تحریک‌کننده رشد ترومبوسید بتا)، (PDGF) (عامل تحریک‌کننده رشد پلاکت)، و (bFGF) (فاکتور رشد Fibroblast) است که باعث فعال شدن سلول‌های فیبروبلاست (سلول های پایه تولید کلاژن) در پوست می‌شوند. سپس سلول‌های فیبروبلاست به فعالیت خود ادامه داده و کلاژن‌ها را ساخته و در داخل بافت پوستی جای می‌دهند. به طور خلاصه دریافت حرارت، تحریکی برای سلول‌های پوستی، فرآیند سیگنال‌دهی شیمیایی و رشدی را آغاز می‌کند که باعث فعال شدن سلول‌های فیبروبلاست و ساخت کلاژن به تعداد مطلوب می‌شوند.

انرژی حرارتی به دو روش (Ablative)  و (Non-ablative) بر بافت پوست اعمال می‌شود، اصلی‌ترین تفاوت بین این دو روش این است. در روش (Ablative) بخش بالایی بافت اپیدرم پوست را از بین می‌برد ولی در روش Nonablative بدون آسیب زدن به بافت اپیدرم،‌ بافت پوست را گرم می‌کند. روش Ablative تهاجمی بوده و برای از بین بردن آسیب‌های متوسط پوست مناسب است. روش (Non-ablative) مناسب برای بهبود بافت و رنگ پوست و کاهش چین و چروک پوست است. این روش اثرات مخرب بر روی بافت پوست نداشته و روند درمان سریع‌تر انجام خواهد شد.

شکل 1: مطالعه بافت شناسی بافت پوست پس از اعمال روش Ablative TMF (A) دو پالس 14ms (B) دو پالس 9ms (C) یک پالس 9ms، و Non-ablative TMF (D) یک پالس 14ms (ٍE) دو پالس 9ms (F) یک پالس 9ms

کاربردهای درمانی دستگاه Solatrix

• جوانسازی و روشن کننده بافت پوست صورت،‌ گردن
• اسکار‌ آتروفیک/‌هایپرتروفیک و اسکار آکنه
• خطوط و چروک پوست
• لکه‌‌های پوستی
• اسکار روزاسه
• ترک‌‌های پوستی
• لیفت چشم و پلک و پوست
• رنگدانه‌‌های غیر یکنواخت

مزایا و علائم پس از درمان

مزایای سولاتریکس

• سریع، آسان و موثر
• کمترین میزان درد و ناراحتی
• عوارض جانبی حداقل
• قابلیت درمان نواحی مختلف بدن مانند صورت،‌ گردن، قفسه سینه،‌ دست
• عدم استفاده از گاز، نور، لیزر و بدون عوارض جانبی برای چشم
• قابلیت درمان انواع پوست
• بهبود بافت پوست و کاهش منافذباز
• قابل تنظیم بودن مدت زمان و عمق نفوذ میکرو سوزن‌‌ها و درمان بیماران مختلف

علائم پس از درمان سولاتریکس

• قرمزی و تورم
• پوسته پوسته شدن

این عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و طی چند روز از بین می‌روند.

مطالعات بالینی

شکل 2: تاثیر درمان TMF‌ بر کاهش چروک اطراف چشم (a) قبل و (b) بعد (Daniely, 2021)

شکل 3: درمان چروک اطراف دهان (A,B) قبل و  (C,D)پس از ۳ ماه درمان با روش TMF (Jordan V. Wang, 2023)

شکل 4: کاهش لکه‌های پوستی (A) قبل و (B) بعد از درمان با TMF

Laser

معرفی

برای تولید لیزر از عامل تحریک کننده استفاده می‌شود که می‌تواند از نوع جریان الکتریکی، یون و یا دیود باشد. این عوامل تحریک کننده باعث تحریک یک ماده مانند گاز، جامد یا مایع در داخل سیستم تولید لیزر می‌شود. در فرایند تولید لیزر و تحریک مواد، الکترون ها با انرژی دریافتی برانگیخته شده و به سطوح انرژی بالاتر می‌روند و به دلیل ناپایدار بودن با گسیل و انتشار فوتون به سطح انرژی پایدار خود باز می‌گردند. انتشار فوتون‌ها با طول موج و فرکانس مشخص اساس تشکیل لیزر است. سپس لیزر تولید شده متراکم و موازی شده و توسط یک سیستم تحویل به هدف مورد نظر منتقل می‌شود. انرژی لیزر کاربرد‌های متفاوتی در صنایع مختلف از جمله زیست شناسی و پزشکی دارد.

انواع لیزر

لیزر جامد

در سیستم لیزر جامد، ماده فعال ایجاد کننده لیزر، یک ماده جامد مخلوط شده با یون‌‌های فلزی (از عناصر واسطه یا لانتانیدی) است. از مهم‌ترین لیزر‌های حالت جامد می‌توان لیزر‌های نئودیمیوم را  Nd:YAG نام برد.

لیزر گازی

در سیستم لیزر گازی،‌ ماده فعال ایجاد کننده لیزر، یک گاز است که به صورت خالص یا همراه با گاز‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعضی از این مواد عبارتنداز: نئون به همراه هلیوم (لیزر هلیم_نئون)، دی‌اکسید کربن به همراه نیتروژن و هلیوم، آرگون، کریپتون، هگزا فلورئید و ….

انواع مختلف روش‌‌های لیزر:

• لیزر CO₂
• لیزر (IPL)Intense Pulsed Light
• لیزر Alexandrite
• لیزر Erbium
• لیزر Pulsed Dye
• لیزر(Nd:YAG) Neodymium-doped Yttrium Aluminum Garnet

تاثیر Laser بر بافت پوست

Ablative Fractional CO₂ Laser

این نوع لیزر با هدف قرار دادن بخش خارجی پوست لایه اپیدرم را از بین می‌برد و لایه زیرین درم را گرم می‌کند. در سطح بافت شناسی انتقال حرارت به لایه‌‌های پوست سبب تحریک سلول‌ها و کلاژن سازی (پروتینی بهبود دهنده ساختار بافت) می‌شود. پس از درمان ضایعه پوستی،‌ ناحیه بازسازی شده سطح صاف و یکنواخت‌تری خواهد داشت. روش‌‌های لیزر (CO₂ و erbium) انرژی لیزر را به شکل (Ablative) به بافت پوست منتقل می‌کنند.

شکل 5: لیزر (CO₂ فرکشنال Ablative (A,B تبخیر شدن اپیدرم و درم (Stella X. Chen, 2022)

Non-Ablative Fractional CO₂ Laser

این روش نسبت به روش (Ablative) تاثیر تخریب کنندگی کمتری بر روی لایه‌‌های درم و اپیدرم بافت پوست دارد. این روش بدون آسیب زدن به بافت پوست انرژی حرارتی را به لایه‌‌های پوست منتقل کرده و سبب گرم شدن پوست، تحریک سلول‌ها و در نتیجه تولید کلاژن در بافت می‌شود. روش‌‌های لیزر  (Pulsed Dye و Nd:YAG) انرژی لیزر را به شکل (Non-ablative) به بافت پوست منتقل می‌کنند.

شکل 6: لیزر CO₂ غیر فرکشنال Non-ablative (A,B) انعقاد اپیدرم و درم (Stella X. Chen, 2022)

Disadvantages	Advantages	Mechanism of action	Primary indication(s)
Significant downtime High risk of dyspigmentation, especially in darker skin types	Effective at treating deep rhytids and scars	Destruction of the chromophore water (present in the epidermis and dermis)	Moderate to deep rhytids and scars	Ablative lasers
Not shown to be very effective in skin tightening	Minimal downtime Homogenizes color and texture of skin Safe to use in variety of skin types	Selective destruction of chromophores in the dermis	Mild to moderate rhytids and scars	Non-ablative lasers

کاربردهای درمانی Laser

• خطوط چین و چروک اطراف چشم و لب
• افتادگی و شلی پوست
• لکه‌‌های پوستی و پوست‌‌های تیره
• جای جوش و اسکار و آکنه روزاسه
• منافذ باز و ئوست ناهموار
• بازسازی و جوانسازی پوست
• خال‌های سطحیمزایا و محدودیت‌‌ها

مزایای Laser

• درمان مشکلات پوستی
• کاهش چین و چروک پوست
• رفع تیرگی‌‌ها

محدودیت‌‌های Laser

• هزینه‌بر بودن
• نیاز به جلسات درمانی متعدد
• مناسب نبودن برای انواع پوست
• عوارض جانبی مانند قرمزی،‌ تورم و کبودی
• محدودیت استفاده در فصول مختلف و شهرهای جنوبی کشور

مطالعات بالینی

شکل 7: جوانسازی صورت با روش لیزر Erbium فرکشنال (Benjamin Carl Marcus, 2020)

شکل 8: درمان اسکار بر روی صورت بیمار با روش لیزر Er:YAG فرکشنال (Benjamin Carl Marcus, 2020)

مقایسه Solatrix و Laser

مقایسه نوع انرژی انتقالی به پوست در لیزر و سولاتریکس

دستگاه سولاتریکس از انرژی حرارتی برای درمان آسیب‌های پوستی، و دستگاه لیزر از انرژی نوری متمرکز شده بر روی بافت پوست استفاده می‌کنند. طول موج لیزر برای درمان آسیب‌های مختلف پوستی قابل تنظیم می‌باشد. در هر دو روش هدف تحریک سلول‌ها و بازسازی پوست از طریق ساخت کلاژن جدید می‌باشد.

مقایسه نوع هندپیس و Tip در لیزر و سولاتریکس

در لیزر CO₂ دو نوع هندپیس (ActiveFX) و (DeepFX) وجود دارد که به صورت جدا و یا ترکیبی بر اساس اهداف و نوع درمان استفاده می‌شود. این هندپیس‌ها انرژی متمرکز نوری لیزر را در یک ناحیه از بافت پوست منتشر می‌کنند. این انرژی توسط بافت پوست جذب شده و سبب ایجاد آسیب حرارتی و تحریک کلاژن سازی می‌شود.

هندپیس/اسکنر  (Active FX) یا (CPG): دارای اندازه نقطه (1.3 mm) است و انرژی پرتو لیزر را در یک الگوی غیر متوالی ارائه می‌دهد که خطر آسیب حرارتی را به حداقل می‌رساند. هندپیس (Active FX) برای فرسایش سطحی (آسیب‌های ظریف، دیسکرومی، اسکار آکنه) استفاده می‌شود و معمولا تا سطح اپیدرم نفوذ می‌کند. میزان انرژی معمول  برای لایه برداری صورت (100-125 mj) است. برای پوست‌‌هایی با ضخامت کم مانند گردن و دور چشم میزان انرژی 60-90 mj اعمال می‌شود.

هندپیس /اسکنر (Deep FX): برای آسیب‌های عمیق و اسکار‌ها و برای تقویت بازسازی کلاژن استفاده می‌شود.
اندازه نقطه برای (Deep FX ،mm 0.12) بوده که به طور قابل توجهی باریک تر از (Active FX) است و به لایه‌‌های عمیق درم نفوذ می‌کند.

شکل 9: دو نوع هندپیس در دستگاه لیزر

شکل 10: مقایسه عملکرد دو هندپیس دستگاه لیزر

در هندپیس دستگاه (Solatrix)، المنت حرارتی برای گرم کردن (Tip)، موتور حرکتی و (Tip) تیتایومی تعبیه شده‌است که در حدود 420g وزن دارد. (Tip) در دستگاه (Solatrix) به شکل میکروسوزن‌‌های هرمی از جنس فلز زیست سازگار تیتانیوم ساخته شده است که تا دمای (400°C) گرم شده و حرارت از طریق تماس مستقیم به بافت پوست منتقل می‌شود.

شکل 11: هندپیس و TIP در دستگاه TMF

جدول 1: مقایسه کلی روش لیزر و TMF

Laser	TMF	Feature
Light energy	Thermo-mechanical energy	Technology
More painful	Less painful	Pain
Longer	Shorter	Recovery time
Effective for deep wrinkles and scars	Effective for mild to moderate skin problems	Effectiveness

درد کمتر: (TMF‌) از انرژی حرارتی برای ایجاد میکروحفرات در بافت استفاده می‌کند که نسبت به انرژی لیزر درد کمتری برای بیمار ایجاد می‌کند.

زمان بهبودی و دوره نقاهت کوتاه‌تر: روش (TMF‌) به دلیل ضایعه و آسیب کمتری که نسبت به لیزر به بافت پوست اعمال می‌کند دوره بهبودی کمتری داشته و بیمار پس از چند روز می‌تواند به فعالیت عادی برگردد.

بدون نیاز به بیهوشی یا بی‌حسی: درمان با روش (TMF) به دلیل درد کمتر بدون نیاز به بی‌حسی یا بیهوشی انجام می‌شود که برای بیماران رضایت بخش خواهد بود.

بدون اشعه: روش (TMF) بر خلاف لیزر از تابش اشعه استفاده نمی‌کند. برای بیمارانی که نگران اثرات تابش هستند مناسب می‌باشد.

جدول 2: مقایسه روش (ablative  و  Non-ablative) در لیزر و (TMF)

TMF fractional Non-ablative	TMF fractional ablative	Fractional laser Non-ablative	Fractional laser ablative	Feature
Thermo-mechanical energy	Thermo-mechanical energy	Light energy	Light energy	Technology
No	No	No	Yes	Skin removed
Less painful	Less painful	Less painful	More painful	Pain
Shorter	Shorter	Shorter	Longer	Recovery time
Effective for mild to moderate skin problems	Effective for mild to moderate skin problems	Effective for mild to moderate skin problems	More effective for deep wrinkles and scars	Effectiveness

مقایسه بافت شناسی روش (Laser) و (TMF):

شکل 12: بافت شناسی پوست پس از (A) لیزر و (B) (TMF‌) . در هر دو تصویر تبخیر لایه سطحی اپیدرم و انقباض درم را نشان می‌دهد.

سخن پایانی:

پزشکان در حوزه جوان‌سازی پوست از دو روش متداول برای بهبود ساختار پوست استفاده می‌کنند: “ترموفرکشنال” و “لیزر Co2 فرکشنال”. این دو روش از مکانیزم‌های متفاوت برای اثر درمانی خود استفاده می‌کنند.

به طور کلی، هر دو روش می‌توانند بهبودی در چین و چروک‌های پوستی ایجاد کنند، اما از مکانیزم‌های متفاوتی برای این منظور دارند. انتخاب بین این دو روش باید با مشاوره با یک پزشک متخصص انجام شود تا بهترین روش برای نیازهای خاص فرد مشخص گردد.

 

حتما بخوانید: معرفی جدیدترین روش …