بازسازی پوست پلاسما (PSR) یک شیوه درمانی غیر لیزری است که با استفاده از یک دستگاه ارائه کننده انرژی به صورت پلاسما، برای جوانسازی پوست، بهبود خطوط صورت و چین و چروک (ریتیدها) و ترمیم تغییرات پوستی ناشی از اشعه UV (آفتاب سوختگی – photoaging) کاربرد دارد. دستگاه پلاسمای زیبایی اولین تکنولوژی غیر لیزری است که توسط FDA تایید شده است و از لحاظ بالینی ثابت شده است که می تواند با استفاده از انرژی پلاسما، موجب احیاء و بازسازی پوست شود.
نحوه کار PSR چگونه است؟
برای درک چگونگی کارکرد PSR ابتدا باید ساختار پوست را بشناسیم. به طور خلاصه، پوست حاوی 3 لایه، تحت عناوین اپیدرم (لایه بالایی یا رویین)، درم (لایه وسطین) و سابکوییت یا زیرجلدی (لایه چربی زیرین) است. اپیدرم شامل سلول های تولید کننده رنگدانه است که ملانوسیت (Melanocyte) نامیده می شوند و مسئول رنگ آمیزی پوست هستند. درم ساخته شده از الیاف کلاژن و الاستین است که استحکام، سختی، کشش و انعطاف پذیری پوست را تنظیم می نمایند.
با افزایش سن، ظاهر و ویژگی های پوست تغییر می کند. اپیدرم ضعیف تر می شود، بنابراین عیب ها و نواقص بیشتر قابل مشاهده می شوند و کلاژن پوست به تدریج از بین می رود که باعث تشکیل خطوط و چین و چروک روی صورت و تضعیف پوست می شود.
تکنولوژی PSR در مقایسه با سایر روش های بازسازی پوست (مانند رادیوترموپلاستی) به جای نور یا امواج رادیویی، از انرژی حاصل از پلاسما استفاده می کند. این دستگاه از طریق دسته خود، پالس های پلاسمای مبتنی بر نیتروژن را به صورت میلی ثانیه ای به پوست اعمال می نماید. درون دسته، یک ژنراتور یا تولیدکننده فرکانس فوق بالا (UHF) وجود دارد که گاز نیتروژن بی اثر را به گاز یونیزه شده فعال تبدیل می کند که پلاسما نامیده می شود. این انرژی حاوی پلاسما از طریق یک دهانه از جنس کوارتز که در قسمت جلویی دسته قرار دارد، بر روی پوست اعمال می شود. انرژی ارائه شده، گرمایی را بر روی سطح پوست تولید می کند که موجب حذف سلول های اپیدرمی آسیب دیده قدیمی و زیر سطح پوست یا درم ها به منظور افزایش رشد کلاژن می شود.
دستگاه پلاسما می تواند در سطوح مختلفی از انرژی برای دستیابی به نتایج متفاوت استفاده شود. مقدار انرژی ارائه شده از 1 الی 4 ژول در هر پالس متغیر است. در حال حاضر 3 نوع پروتکل درمانی توصیه شده با این دستگاه وجود دارد که عبارتند از:
- PSR1: انرژی کم (1 الی 2/1 ژول) و درمان در فاصله زمانی 3 هفته ای
- PSR2: یک پاس انرژی بالا (3 الی 4 ژول) و به صورت یک جلسه درمانی
- PSR3: دو پاس انرژی بالا (3 الی 4 ژول) و به صورت یک جلسه درمانی
اگر چه هر سه روش، خطوط، بافت و رنگ پوست را بهبود می بخشند، اما به نظر می رسد که با استفاده از روش های انرژی بالا، سفتی بافت پوست بیشتر می شود. درمان های با انرژی کم که تحت عنوان پلاسما انجام می شوند، به تدریج با گذشت زمان به حالت قبل بر می گردند و زمان ساکن ماندن آنها بسیار کم است. اکثر بیماران می توانند اولین درمان خود را در اولین مشاوره خود انجام دهند و بعد از آن به فعالیت های روزانه خود بازگردند.
PSR برای چه کسی مناسب است؟
PSR برای بهبود پوست، خطوط صورت و چین و چروک (ریتیدها) و تغییر رنگ پوست ناشی از تابش اشعه UV استفاده می شود. بهتر است که در هنگام ظاهر شدن نشانه های اولیه از پیری انجام شود. این نشانه ها عبارتند از:
- لکه های سنی و تغییر رنگ پوست (هایپرپيگمانتاسيون)
- پیری زودرس
- ضعیف شدن پوست
- ایجاد خطوط در اطراف بینی و دهان
- چین و چروک و ناهمواری در اطراف بینی و دهان
در ادامه یک طرح کلی از روش PSR ارائه شده است:
ارزیابی و آماده سازی قبل از درمان
- با بیمار درباره اهداف درمان و نواحی که باید درمان شوند، گفتگو کنید.
- در صورت لزوم، قبل از درمان، از نواحی مد نظر عکس بگیرید.
- برای درمان با روش PSR1 کم انرژی، 1 ساعت قبل از شروع درمان، یک کرم بی حسی موضعی استفاده کنید. برای درمان های PSR انرژی بیشتر، ترکیبی از داروهای ضد درد مانند Penthrox و کرم بی حسی موضعی قوی استفاده نمایید.
استفاده و به کارگیری PSR
- میزان جذب انرژی بستگی به هیدراته شدن اپیدرم دارد. پوست خشک انرژی بیشتری را جذب می کند. به همین دلیل است که بلافاصله قبل از استفاده از دستگاه، برای هر ناحیه مورد نظر برای درمان، از کرم بی حسی با گاز پانسمان خشک و تمیز استفاده می شود.
- قسمت نوک دسته دستگاه باید پالس های انرژی پلاسما را از فاصله حدودا 5 میلی متری از سطح پوست اعمال نماید.
- درمان کل صورت با استفاده از روش PSR1، معمولا کمتر از 15 دقیقه طول می کشد، اما درمان با انرژی بالا و PSR3 حدود 45 دقیقه طول می کشد زیرا نیاز به اعمال دو پاس انرژی بالا دارد.
- این روش با استفاده از کرم بی حسی موضعی و بی حسی استنشاقی (inhalational Anaesthesia)، نسبتا بدون درد خواهد بود. اما بیمار احساس گرمای موضعی خواهد داشت.
بهبودی و دوره پس از درمان
- درمان های PSR1 کم انرژی ممکن است باعث قرمزی خفیف پوست شود که 2 الی 3 روز طول می کشد تا از بین برود. برخی اوقات ممکن است پوسته پوسته شدن پوست اتفاق بیفتد، زیرا پس از درمان، پوست مرده با پوست جدید جایگزین می شود.
- درمان های PSR با انرژی بالا باعث قرمزی خفیف تا متوسط پوست و قهوه ای شدن و ریختن یا پوسته پوسته شدن در طی 5 تا 10 روز بعد از درمان می شود. در این هنگام به بیماران توصیه می شود که برای جلوگیری از زخم شدن، پوست کهنه یا مرده خود را نکنند.
- در طول دوره بهبودی و چند ماه پس از درمان، توصیه می شود که محل درمان با استفاده از یک کرم ضد آفتاب مرطوب با SPF حداقل 50+ مراقبت شود. همچنین باید از لباس ها و کلاه های محافظ استفاده شود.
- معمولا نتایج درمان، سریع اتفاق می افتند اما به تدریج در طی زمان روند بهبودی بیمار پیشرفت می کند. مطالعات بالینی نشان می دهد که پیشرفت بهبودی حداقل تا یک سال پس از درمان ادامه دارد.
عوارض و اثرات جانبی چیست؟
به نظر می رسد که پلاسما توسط اکثر بیماران، به ویژه درمان های با انرژی کم، بسیار قابل تحمل است. اصلاح صورت برای آقایان یا استفاده از لوازم آرایش برای خانم ها، در مدت کم پس از درمان مجاز است. در بیشتر موارد، بیماران می توانند به طور مستقیم پس از درمان یا روز بعد، بسته به شرایط پوست خود و درمان، به کار روزمره خود ادامه دهند.
تاکنون هیچ عوارض جانبی عمده ای گزارش نشده است. برخی از اثرات و عوارض جانبی که ممکن است رخ دهد، به ویژه پس از درمان با سطح بالای انرژی عبارتند از:
- پوست ریزی بیش از حد (پوسته پوسته شدن، لایه لایه شدن) و ایجاد یک لایه سفت بر روی پوست
- قرمزی و تورم تا یک هفته پس از درمان ادامه دارد که این امر می تواند با استفاده از بسته یخ در فواصل 10 دقیقه ای برای 24 ساعت اول بهبود یابد. این قرمزی در بیمارانی که PSR3 را با دو پاس انرژی بالا دریافت کرده اند، می تواند تا 6 تا 8 هفته پس از درمان ادامه یابد.
- هایپرپيگمانتاسيون موقت
حتما مطالعه کنید: مقدمه‌ای بر پلاسما تراپی